• , sözlükte “son, sonra olan ve son gün” anlamlarına gelir. Terim olarak, kıyametin kopmasıyla başlayacak olan ebedi hayata denir. İslam’a göre, insan için dünya hayatı ahiretin gibidir. Zira insan, dünya hayatında yapıp ettiklerinin karşılığını ahiret hayatında görecektir.

Kur’an’da bu olay farklı isimlerle de anılır. El-yevmü’l- (son gün, ahiret günü), yevmü’l-ba’s (diriliş günü), yevmü’l-kıyame (kıyamet günü), yevmü’d- (ceza ve mükafat günü), yevmü’l-hisab (hesap günü), yevmü’t-telak (kavuşma günü), yevmü’l-hasre (hasret ve pişmanlık günü).

• Sözlükte “iki şey arasındaki engel” manasına gelen kelimesi, dini terim olarak ölümle başlayıp yeniden diriltilmeye kadar sürecek olan ara dönem, dünya ile ahiret arasındaki âlem ve kabir hayatı karşılığında kullanılır. Ölümle başlayıp yeniden dirilmeye kadar devam edecek olan hayata kabir hayatı denilir.

Rasulullah kabirde azap gören bazı kimselerin sesini işitmiş, kabir azabından Allah’a (c.c) sığınmış ve ashaba da Allah’a (c.c) sığınmalarını söylemiş, cenaze namazını kıldırdığı ölüyü kabir azabından koruması için Allah’a (c.c) dua etmiş, ayrıca azap görenlerin sesini hayvanların işittiğini haber vermiştir.

• Kabirde sual soracak meleklere ve denir.

• Kabir hayatından sonraki aşama sözlükte "kalkmak, dikilmek, ayaklanmak" anlamlarına gelen tir. Bir terim olarak, evrenin düzeninin bozulması, her şeyin alt üst edilmesi ve ölen varlıkların yeniden diriltilerek ayağa kalkması demektir.

Kur’an’da bu olay; saat, vakıa (kesin olarak meydana gelecek olan), (şiddetiyle birdenbire halkı saran), (kapıyı çalacak gerçek), racife (şiddetle sarsılmak, titreyiş), sahha (kulakları sağır eden şiddetli çığlık), tamme (bela) gibi isimlerle de anılmıştır.

• Kelime olarak ; “seslenmek, boru, üflenince ses çıkaran boynuz” anlamlarına gelir. Terim olarak kıyametin kopuşunu belirtmek ve kıyamet koptuktan sonra bütün insanların yerinde toplanmak üzere dirilmelerini sağlamak için Aleyhisselâm tarafından üfürülecek olan boruya verilen addır.

• , insanların öldükten sonra yeniden dirilmesine verilen isimdir.

• Sözlükte toplanmak, bir araya gelmek demek olan , terim olarak Yüce Allah’ın, insanları hesaba çekmek üzere tekrar dirilişten sonra bir araya toplamasıdır. İnsanların toplandıkları yere denir.

• İnsanlar hesaplarının görülmesi için toplandıktan sonra, kendilerine dünyada iken yapmış oldukları işlerin yazılı bulunduğu dağıtılır. Bu defterlerin mahiyeti bilinmemektedir. Bu defterler adı verilen melekler tarafından yazılır. Bu defterler cennetliklere sağdan, cehennemliklere soldan veya arkadan verilir. Defteri sağdan verilenlere “ashab-ı ”, soldan veya arkadan verilenlere “ashab-ı ” adı verilir. Defterin sağdan verilmesi bir müjde, soldan verilmesi ise azabın habercisidir.

• Sözlükte terazi anlamına gelen , ahirette hesaptan sonra herkesin amellerinin tartıldığı ilahi adalet ölçüsüdür. Tartıda iyilikleri, kötülüklerinden ağır gelenler kurtuluşa erecek, hafif gelenler ise cehenneme gideceklerdir.

• ; kelime olarak yol, cadde, geçit anlamlarındadır. Terim olarak ise ahirette herkesin göreceği yol veya köprüye denir. Mahşer yerinden başlayan, cehennemin üzerinden geçerek cennete kadar uzanan bir yol veya köprüdür.

• sözlükte, “suçunun bağışlanması veya dileğinin yerine getirilmesi için birine aracılık etme” manasına gelir. Terim olarak “kıyamet gününde peygamberlerin ve kendilerine izin verilen salih kulların, müminlerin bağışlanması için Allah (c.c) katında niyazda bulunması” anlamında kullanılır.

• Ahiret hayatının son ve ebedi durakları ve dir. in sözlük anlamı, "bitki ve ağaçlarıyla toprağı örten bahçe" demektir. Kur’an’da, müminlerin ahiretteki “ebedi nimet ve saadet yurdu” için isim olarak kullanılır.

• Kelime olarak derin kuyu anlamına gelen , ahirette kafirlerin sürekli olarak, günahkar mü’minlerin de günahları ölçüsünde cezalandırılmak üzere kalacakları azap yeridir.

• Kıyamet gününde peygamberlere ihsan edilecek havuzlar bulunacaktır. Mü’minler bunların tatlı ve berrak suyundan içerek, susuzluklarını gidereceklerdir. Peygamber Efendimiz'in kıyametteki havuzu için “havz-ı ” denilmiştir.

• Cennet ile Cehennem arasında olduğu bildirilen yüksek duvara "" denir. Burada sevap ve günahı eşit olan müminler, cennet veya cehennemlik durumu belli olmayanlar ile müşriklerin bülûğ çağından önce ölen çocuklarının olabileceği söylenmiştir.


EK BİLGİ:

Kıyametten önce belirtileri görülecektir. Hadislerde kıyamet alametleri olarak sayılanlar âlimler tarafından iki başlık altında incelenmiştir. Bireysel ve toplumsal boyutlarıyla ahlaki yozlaşmaya dikkat çeken kıyamet alametlerine küçük alametler denilmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır:
• İlmin ortadan kalkıp bilgisizliğin artması,
• İçki içme ve zinanın açıkça yapılır olması,
• Ehliyetsiz insanların söz sahibi olması,
• Adam öldürme olaylarının artması,
• Dünya malının bollaşması,
• Faizin helal gibi görülmesi,
• İbadetlerin terk edilmesi

Kıyametin kopuşu öncesinde gerçekleşeceğine inanılan ve büyük alametler olarak isimlendirilen başlıca olaylar ise şunlardır:
• Deccal'in ortaya çıkışı,
• Mehdi'nin zuhuru,
• Hz. İsa’nın gökten inmesi,
• Ye’cüc ve Me’cüc’ün görünmesi,
• Hicaz bölgesinde büyük bir ateşin çıkışı,
• Gökten insanları bürüyen bir dumanın inmesi ve dabbetü’l-arzın yerden çıkması.

İnsanlara sorgu ve hesap sırasında şu beş şey sorulacaktır:
1. Ömrünü nerede tükettiği
2. Gençliğini nasıl geçirdiği
3. Malını nereden kazandığı
4. Malını nereye harcadığı
5. Bildiklerini uygulayıp uygulamadığı

HAZIRLAYAN: Bekir Salih KORKMAZ